Татарстанлыларга Росреестрда хосусыйлаштыру килешүләрен теркәргә кирәкме?

Бу сорау күчемсез милекне рәсмиләштерү буенча Бөтенроссия кайнар линиясен уздыру вакытында иң еш бирелә торган сорауларның берсе булды. Татарстан Росреестрына өч сәгать эчендә телефон аша консультациягә 50 дән артык татарстанлы мөрәҗәгать итте. Татарстан Росреестры экспертлары җавап биргән кайбер сораулар-безнең традицион сайлап алуда.

- Минем 1997 елгы хосусыйлаштыру килешүе бар. Аны яңадан рәсмиләштерергә кирәкме?

БТИ органында 1998 елның 31 гыйнварына кадәр теркәлгән ("күчемсез мөлкәткә хокукларны һәм аның белән алыш-бирешләрне дәүләт теркәвенә алу турында" 122-ФЗ Федераль закон үз көченә кергәнче) милек хокукы элегрәк барлыкка килгән дип санала һәм килешүне яңадан рәсмиләштерергә кирәкми. Әмма сезнең теләгегез буенча фатирга хокук турында күчемсез милекнең Бердәм дәүләт реестрына (ЕГРН) кертергә мөмкин. Моның өчен КФҮгә хосусыйлаштыру килешүенең төп нөсхәсен кертеп гариза бирергә кирәк. Шул ук вакытта дәүләт пошлинасы түләнми.

Әмма шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, элек барлыкка килгән хокукны дәүләт теркәвенә алу мөлкәтне читләштерү буенча сатканда, бүләк иткәндә, яки теләсә кайсы башка килешүдә, шулай ук мөлкәтне залогка тапшырганда, мираска кергәндә мәҗбүри.

Шулай ук табигый һәм техноген, янгыннар, су басулар һ.б. кебек катаклизмнарны, яки, мәсәлән, йорт җимерелә. Бу очракларда компенсацияне объектның хуҗасы гына таләп итә ала. Күчемсез милек реестрында хокук иясе турында мәгълүматларның булмавы, мәсәлән, дәүләт яки муниципаль ихтыяҗлар өчен җир кишәрлеген тартып алганда, җир кишәрлекләре чикләрен килештергәндә милек хокукын исәпкә алу мөмкин булмау куркынычын тудыра.

Моннан тыш, ЕГРНда элек барлыкка килгән хокук турында белешмәләр булмаганда, мондый күчемсез милек объектының хокук хуҗасының шәхси катнашыннан башка күчешен, туктатылуын, чикләнүен һәм йөкләнүен дәүләт теркәвенә алмавы турында язма кертә алмаячагын да истә тотарга кирәк. Шулай ук элегрәк ЕГРНда барлыкка килгән хокук турында мәгълүматлар булмаганда, күчемсез милеккә милек хокукы булуын раслаучы белешмә алу мөмкин түгел.

- Минем гараж һәм 2003 нче елдан бирле булган җир участогы бар, ләкин техник паспорттан башка документлар юк. Гараж һәм җир участогына милек хокукын ничек рәсмиләштерергә?

Бу очракта сез «гараж амнистиясе» ннән файдалана аласыз, моның өчен гараж урнашкан урын буенча район хакимиятенә булган документлар белән мөрәҗәгать итәргә кирәк. Башкарма хакимият органы документлар әзерләгәннән соң, аларны үзе электрон формада гаражга һәм җир кишәрлегенә милек хокукын теркәүгә җибәрәчәк. Хокук теркәү узганнан соң сезгә ике күчемсез милек объектына да ЕГРНнан өземтәләр биреләчәк.

-Кемдер минем күчемсез милектән файдалана алыр дип борчылам. Мин үземне ничек сакларга тиеш?

Сез КФҮгә гариза бирү хокукыннан файдалана аласыз. Моның өчен паспортыгыз белән теләсә нинди КФҮ офисына мөрәҗәгать итегез. Дәүләт хезмәте бушлай күрсәтелә. Мондый язылу булса, бердәм дәүләт күчемсез милек реестрында беркем дә сездән башка килешү төзи алмый, чөнки бу очракта теркәлү өчен документлар биргәндә сезнең шәхси катнашуыгыз кирәк. Әгәр мондый документлар башка зат тарафыннан теркәлүгә тапшырылса, алар каралмыйча гына кире кайтарылачак.

- 2018 елда әнием миңа бүләк килешүе буенча фатир бүләк итте. Әни нык авырганга күрә, аның исеменнән нотариаль расланган ышанычнамә нигезендә ышанычлы зат эшләгән. Ышанычлы кеше безне алдады һәм без дәүләт теркәвен туктату өчен гаризага кул куйдык. 2019 елда әни вафат булды. 2018 елгы бүләк килешүе нигезендә мин бу фатирга милек хокукын ничек рәсмиләштерә алам?

Договор килешүе нигезендә милек хокукын дәүләт теркәве килешү яклары гаризасы буенча башкарыла. Хәзерге вакытта бүләк бирү килешүен теркәү мөмкинлеге бүләк бирүченең (әниегезнең) үлеме белән бәйле рәвештә югала. 2018 бүләк итү килешүе нигезендә милек хокукын теркәү өчен сезгә югарыдагы килешү нигезендә барлыкка килгән милек хокукын тану өчен судка мөрәҗәгать итәргә кирәк.

- Бакча йортын торак дип ничек танырга?

РФ Хөкүмәтенең 2006 елның 28 гыйнварындагы 47 номерлы карарының 55 пункты нигезендә бакча йорты муниципаль берәмлекнең җирле үзидарә органы (аның чикләрендә бакча йорты яки торак йорты (алга таба - җирле үзидарәнең вәкаләтле органы) урнашкан карары нигезендә торак йорт - бакча йорты дип таныла. Бу уңайдан сезгә:

 - техник тикшерүне үткәрү өчен кадастр инженерына мөрәҗәгать итәргә;

- район хакимиятенә документлар җыеп тапшырырга;

- җирле үзидарә органнарыннан карар алырга кирәк.

Җирле үзидарә органнарының карары уңай булса, документлар администрация тарафыннан Татарстан Росреестрына тапшырыла. Күчемсез милекнең яңа статусын теркәү процедурасы үткәрелә. Әгәр сез өйдә күчерүдән баш тартсагыз, суд карарын бәхәсләшергә мөмкин.

- Йорт төзү өчен участок сатып алырга тәкъдим итәләр. Ләкин межалау булмады. Җир участогы чикләрен билгеләү мәҗбүриме?

Гамәлдәге законнар нигезендә җир кишәрлегенең чикләрен билгеләү мәҗбүри процедура түгел. Ләкин шул ук вакытта, межалау күп юридик проблемалардан, шул исәптән чиктәш участок хуҗалары арасындагы җир бәхәсләреннән кача.

Межалау процедурасын кадастр инженеры башкара. Ул үлчәүләр ясый, җир кишәрлегенең чикләре координаталарын билгели, аннары җир кишәрлегенең һәм аның белән янәшә булган җир кишәрлекләренең милекчеләре һәм әлеге күчемсез милек объектларыннан файдаланучылар белән урнашу урыннарын килештерә.

Кадастр эшләрен уздыруга килешү төзегәнче, Татарстан Росреестрының рәсми сайтында Кадастр инженерлары рейтингыннан файдаланып, аларның башкаручысы турындагы мәгълүматларны тикшерергә киңәш итәбез.