Террорчылык акты вакытында үз-үзеңне тоту кагыйдәләре
Террорчылык актына алдан әзерләнеп булмый, шуңа күрә һәрвакыт сак булырга кирәк.
Төп кагыйдә: террорчыларның игътибарын җәлеп итә ала торган регионнарга, шәһәрләргә, урыннарга һәм чараларга бару зарурлыгыннан башка гына качыгыз.
Гомуми тәкъдимнәр:
- шикле кешеләргә, предметларга, теләсә нинди шикле вак-төяккә игътибар итегез. Барлык шикле нәрсәләр турында хокук саклау органнары хезмәткәрләренә хәбәр итегез;
чит кешеләрдән беркайчан да пакетлар һәм сумкалар алмагыз, багажыгызны караучысыз калдырмагыз;
- гаиләнең гадәттән тыш хәлләрдә эш итү планы булырга тиеш, гаиләнең барлык әгъзаларының телефон номерлары, электрон почта адреслары булырга тиеш.
- ашыгыч хәлдә гаиләгез әгъзалары белән очраша алырлык очрашу урыны билгеләргә кирәк;
- эвакуацияләнгән очракта, үзегез белән беренче кирәкле әйберләр җыелмасын һәм документларны алыгыз;
- бинадан чыгу өчен резерв юлларның кайда урнашканын һәрвакыт белегез;
- өйдә подвалларга һәм чормаларга керү юлларын ныгытырга, мөһерләргә, домофон куярга, баскыч шакмакларын һәм коридорларны буш калдырырга кирәк.;
- сезнең йортта яшәүчеләрнең кизү торуын оештырырга, алар даими рәвештә бинаны әйләнеп чыгачаклар, барысы да тәртиптәме-юкмы икәнен күзәтәчәкләр, таныш булмаган кешеләр һәм автомобильләр пәйда булуга, капчыкларны һәм тартмаларны бушатуга аерым игътибар бирәчәкләр.;
әгәр шартлау, янгын, җир тетрәү булган икән, беркайчан да лифттан файдаланмагыз;
нәрсә генә булмасын, паникага бирелмәскә тырышыгыз.
Халык арасында үз-үзеңне тоту:
Террорчылар еш кына һөҗүм өчен халыкның массакүләм туплану урынын сайлыйлар. Террорчылык актының зарарлы факторыннан тыш, кешеләр паника нәтиҗәсендә барлыкка килгән бәрелеш нәтиҗәсендә дә һәлак була һәм җәрәхәтләр ала. Шуңа күрә халык арасында үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен истә тотарга кирәк:
- Кешеләрнең күпләп җыелуыннан сакланыгыз.
Бу вакыйгаларга никадәр генә карыйсыгыз килмәсен, халыкка кушылмагыз.
Әгәр халык арасында булсагыз, аңа сезне күтәреп барырга рөхсәт итегез, ләкин аннан чыгарга тырышып карагыз.
- Күкрәк читлеге кысылмасын өчен, терсәкләрегезне бөгеп торган кулларыгызны тирән итеп сулагыз һәм чак кына читкә җәегез.
Озын буйлы, эре кешеләрдән, зур әйберләр һәм зур сумкалар тоткан кешеләрдән ераграк китәргә тырышыгыз.
- Теләсә нинди ысуллар белән аягыгызда торып калырга тырышыгыз.
Кулыгызны кесәгездә тотмагыз.
- Хәрәкәт иткәндә аякларыгызны мөмкин кадәр югарырак күтәрегез, аякларыгызны тулы аякларыгызга куегыз, орлык чәчмәгез, аяк очларына менмәгез.
Әгәр дә этеш-төртеш куркыныч төс алган икән, хәзер үк, уйлап та тормыйча, теләсә нинди йөктән, барыннан да элек озын каешлы сумкадан һәм шарфтан арыныгыз.
Әгәр нәрсәнедер төшереп калдырган булсалар, күтәрер өчен һич тә иелмәгез.
Әгәр егылсагыз, мөмкин кадәр тизрәк аякка басарга тырышыгыз. Шул ук вакытта кулларыгызга таянмагыз (аларны таптыйлар яки сындыралар). Бер генә мизгелгә булса да аяк табаннарына яки оекбашларына басарга тырышыгыз. Терәккә ия булгач, аякларыгызны җирдән кискен этеп, "калкып чыгыгыз".
Әгәр торып булмаса, йомгак белән бөгәрләнегез, башыгызны Беләкләрегез белән саклагыз, ә кулларыгыз белән җилкә чокырын каплагыз.
Кешеләр белән тулган бинага килеп кергәч, экстремаль хәл килеп чыкканда кайсы урыннарның аеруча куркыныч булуын алдан билгеләгез (стадиондагы секторлар арасындагы үтү урыннары, концерт залларындагы пыяла ишекләр һәм бүлемнәр һ.Б.), запас һәм авария чыгу юлларына игътибар итегез, күңелегездән аларга юл ясагыз.
Халык төркеменнән зал почмакларында яки стена буенда ышыклану җиңелрәк, әмма аннан ишеккә кадәр барып җитү катлаулырак.
Паника килеп чыкса, тынычлык сакларга һәм хәлне аек бәяләргә тырышыгыз.
Митингта катнашучыларга "кызыксыну өчен" кушылмагыз. Башта митингның санкцияләнгәнме икәнен, чыгыш ясаучы кешеләр ни өчен агитация ясавын белегез.
Теркәлмәгән оешмаларга кермәгез. Мондый оешмаларның чараларында катнашу җинаять җәзасына китерергә мөмкин.
Массакүләм тәртипсезлекләр вакытында катнашучылар һәм тамашачылар төркеменә эләкмәскә тырышыгыз. Сез махсус бүлекчә сугышчылары гамәлләренә эләгә аласыз.
Тоткынлыкка алганда:
Теләсә кайсы кеше, хәлләр туры килү сәбәпле, җинаятьчеләрнең тотагы булып калырга мөмкин. Шул ук вакытта алар сәяси максатларга ирешүгә, йолым алуга һ.б. ирешергә мөмкин. барлык очракларда да сезнең тормышыгыз террорчылар өчен сату-алу предметына әверелә. Кулга алу транспортта, учреждениедә, урамда, фатирда булырга мөмкин. Әгәр сез заложниклар булып чыксагыз, түбәндәге тәртип кагыйдәләрен үтәргә киңәш итәбез:
- төп кагыйдә-һөҗүм итүчеләрне корал куллануга һәм кеше корбаннарына китерергә мөмкин булган гамәлләргә юл куймагыз;
мәхрүм итүләргә, мыскыллауларга һәм кимсетүләргә түзегез. Җинаятьчеләрнең күзенә карамагыз, үзегезне усал тотмагыз;
- кирәк булганда җинаятьчеләрнең таләпләрен үтәгез, аларга каршы килмәгез, әйләнә-тирәдәгеләрнең һәм үз тормышыгызны куркыныч астына куймагыз. Истерика һәм паникага юл куймаска тырышыгыз;
- теләсә нинди гамәлләр башкарырга (утырырга, торырга, эчәргә, бәдрәфкә барырга) рөхсәт сорагыз;
әгәр сез яраланган булсагыз, хәрәкәт итмәскә тырышыгыз, шуның белән Сез кан югалтуны киметерсез.
Исегездәме-сезнең максат-исән калу. Игътибарлы булыгыз, җинаятьчеләрнең билгеләрен, аларның йөзләрен, киемнәрен, исемнәрен, кушаматларын, мөмкин булган җөйләрен һәм татуировкаларын, сөйләм һәм үз-үзеңне тоту үзенчәлекләрен, сөйләшү тематикасын һ.б. истә тотыгыз. сезне кулга алу турында хәбәр алгач, махсус хезмәтләр инде эшли башлаган һәм сезне азат итү буенча барлык кирәкле гамәлләрне башкарачак. Сезне азат итү буенча махсус хезмәтләр үткәргән вакытта түбәндәге таләпләрне тайпылышсыз үтәгез:
идәндә йөзтүбән ятыгыз, башыгызны кулларыгыз белән каплагыз һәм хәрәкәтләнмәгез;
- берничек тә махсус хезмәтләр хезмәткәрләренә яки алардан каршы йөгермәгез, чөнки алар сезне җинаятьче дип кабул итәргә мөмкиннәр.;
- мөмкинлек булса, ишек һәм тәрәзә уемнарыннан ераграк йөрегез.
Сез әзерләнүче яки кылынган җинаять турында Сезгә билгеле булган вәзгыятькә эләгергә мөмкин, бәлки, сезгә каршы әзерләнүче җинаять турында кемдер беләдер. Сез ничек тотарсыз, бәлки, башкалар да үзләрен шулай тотарлардыр.
Теракт куркынычы булганда:
- Әйләнә-тирәгездәге вәзгыятьне һәрвакыт контрольдә тотыгыз, бигрәк тә транспорт объектларында, мәдәни-күңел ачу, спорт һәм сәүдә үзәкләрендә булганда.
- Онытылган әйберләр табылганда, аларга тимичә, машина йөртүчегә, объект, куркынычсызлык хезмәте, милиция органнары хезмәткәрләренә хәбәр итегез. Шикле пакет, тартма, башка предмет эчен карарга тырышмагыз.
Хуҗасыз әйберләрне сайламагыз, алар ничек кенә матур күренмәсен.
-Аларда шартлаткыч җайланмалар (сыра банкаларында, кәрәзле телефоннарда һ.б.) камуфляцияләнергә мөмкин. Урамда җирдә яткан әйберләрне типкәләмәгез.
- Әгәр кинәт куркынычсызлык һәм хокук саклау органнары көчләрен активлаштыру башланса, кызыксынмагыз, икенче якка барыгыз, ләкин йөгереп түгел, сезне дошман дип кабул итмәсеннәр өчен.
Шартлаганда яисә атыш башланганда кичекмәстән җиргә егылыгыз, иң яхшысы ышык астына (бордюр, сәүдә палаткасы, машина һ.б.). Күбрәк куркынычсызлык өчен башыгызны кулларыгыз белән каплагыз.
- Хәзерләнүче теракт турында очраклы гына белгәч, кичекмәстән бу хакта хокук саклау органнарына хәбәр итегез.
Әгәр сезгә әзерләнүче яки кылынган җинаять турында билгеле булса, бу хакта кичекмәстән ФСБ яки эчке эшләр министрлыгына хәбәр итегез.