Мошенниклык схемалары 2025: үзеңне һәм якыннарыңны ничек якларга
Кызганычка каршы, технологияләр генә түгел, мошенниклык схемалары да үсә. Җинаятьчеләр ясалма интеллектны, кешеләрнең заманча технологияләр турында хәбәрдар булмавын актив кулланалар, социаль инженерия һәм цифрлы сервисларның йомшаклыгын онытмыйлар. Портал мәгълүматлары буенча vladimir.mk соңгы атна эчендә генә дә мошенниклар Владимир өлкәсендә яшәүчеләрдән 22 миллион сумнан артык акча алдаганнар. Бу мәкаләдә интернетта мошенниклыкның яңа схемаларын карыйк, шулай ук кайбер иске схемаларны искә төшерик. Мәкалә Безнең мәкаләнең дәвамы булып тора.
Маркетплейслар аша вату: «фотоархивларда»вируслар
Схема: мошенниклар мессенджерлар аша Wildberries яки Ozon товарлары фотосурәтләре белән архив итеп капланган файллар җибәрәләр. Файлны ачкан вакытта смартфонга зарарлы программа йөкләнә, ул җинаятьчеләргә Җайланмага керү мөмкинлеге бирә. Бу аларга корбан аккаунтына керергә, заказлар рәсмиләштерергә яки шәхси мәгълүматларны урларга мөмкинлек бирә (паспорт, СНИЛС, ИНН).
Ничек качарга:
- Файлларны билгесез җибәрүчеләрдән ачмагыз.
- Apk атамалы файлларны ачмагыз һәм таныш булмаган чыганаклардан кушымталар урнаштырмагыз.
- Маркетплейслар аккаунтларында ике факторлы аутентификацияне кертегез.
» Диспансеризация " һәм полисны алыштыру
Схема: мошенниклар поликлиникалар исеменнән шалтыратып, «диспансеризациягә язылырга» яки дәүләт хезмәтләре аша «полисны алыштырырга» тәкъдим итәләр һәм SMS кодын әйтергә сорыйлар. Бу код шәхси кабинетка керү мөмкинлеген ача. Аннары «ярдәм хезмәте» ннән шалтырату булырга мөмкин, анда акчаларны яклау сылтавы белән банк карталары мәгълүматларын алдап чыгаралар. Шулай ук схема дәүләт хезмәтләреннән башка да яши ала, бу очракта сездән паспорт номеры, СНИЛС номеры яки башка шәхси мәгълүматлар сорарга мөмкиннәр.
Ничек качарга:
- Хәтерлисезме, дәүләт хезмәтләре һәм дәүләт органнары хезмәткәрләре кулланучыларга шалтыратмый.
Беркайчан да SMS кодларын өченче затларга хәбәр итмәгез.
- Аккаунт белән барлык гамәлләрне рәсми портал аша гына башкарыгыз.
- Өченче затларга шәхси мәгълүматларны хәбәр итмәгез.
NFC-мошенниклык: әлеге карталарны тотып алу
Схема: зарарлы nfcgate кушымтасы «счетларны саклау» яки акчаларны цифрлы сумга күчерү программасы итеп маскировкалана. Урнаштырылганнан соң ул контактсыз түләүләр өчен төп булып китә, мошенниклар картасын эмуляцияли.
Ничек качарга
Apk атамалы файлларны ачмагыз, һәм кушымталарны шикле сайтлардан күчермәгез.
Әгәр түләүдән файдаланмасагыз, NFCНЫ сүндерегез.
- Түләү системаларына нинди кушымталар керә алуын тикшерегез.
Балалар һәм яшүсмерләрне алдау
Схемалар:
- «ФСБ хезмәткәрләре» шалтыратулары: балаларны һәм яшүсмерләрне янаулар белән куркыталар, акчаны ата-ана счетыннан куркынычсыз счетка күчерергә мәҗбүр итәләр, ә кайбер очракларда кредит алырга мәҗбүр итәләр.
- Уеннар аша Фишинг: ата-аналар телефонында «сылтаманы активлаштыру» яки скриншот җибәрүгә алмашка уен валютасы яки уникаль предмет тәкъдим итәләр.
Балаларны ничек якларга:
- Аңлатыгыз, SMS кодларын һәм карта мәгълүматларын тапшырырга ярамый.
- Ата-аналар контролен көйләгез һәм финанс кушымталарына керү мөмкинлеген чикләгез.
- Аңлатыгыз, ниндидер кыйммәтле әйберне болай гына, бигрәк тә таныш булмаган кешедән алып булмый.
Мессенджер аша алдау: бу син фото / видеода ?
Схема: текстлы хәбәр килә: кара, бу син фотода. Хәбәргә фоток исеме белән файл бара.apk яки 15 Фотография.apk. Файл фотография түгел, мондый файлны урнаштырганнан соң җинаятьчеләр Сезнең телефонга һәм мәгълүматларга керү мөмкинлеге ала. Җибәрүченең теләсә нинди ник, шул исәптән сезнең танышыгыз да булырга мөмкин.
Ничек качарга:
- Файлларны билгесез җибәрүчеләрдән ачмагыз.
- Apk атамалы файлларны ачмагыз һәм таныш булмаган чыганаклардан кушымталар урнаштырмагыз.
Ялган техник ярдәм
Схема: сезгә банк, Учреждение исеме һәм/яки аның аватаркасы язылган аккаунт яза яки шалтырата. Гадәттә акчаны куркынычсыз счетка күчерергә, кушымтаны яңартырга яки шәхси мәгълүматларны актуальләштерергә сорыйлар. Конкрет ысулына карап, аларны шәхси белешмәләр, дәүләт хезмәтләреннән алынган акчалар һәм аккаунт табарга мөмкин.
Ничек качарга:
- Банкларга һәм башка сервисларга техник ярдәм беренчесе белән бәйләнми.
Өченче затларга SMS кодларын һәм шәхси мәгълүматларны хәбәр итмәгез.
- Таныш булмаган җибәрүчеләрдән сылтамалар буенча күчмә һәм файлларны йөкләмәгез
«Индексациягә кадәр»гариза бирергә кирәк
Мошенниклар яңалыкларны актив күзәтә һәм аларны манипуляцияләр өчен куллана.
Схемалар: пенсионерга шалтырату бирелә, анда «индексациягә кадәр» гариза бирергә кирәклеге турында хәбәр ителә, югыйсә аны билгеләмәячәкләр. Гаризаны раслау өчен SMS кодын хәбәр итүне сорыйлар, ул чынлыкта дәүләт хезмәтләренә яки онлайн-банкларга керү мөмкинлеген бирә.
Ничек качарга:
- Индексацияләү өчен бернинди гаризалар да таләп ителми.
Өченче затларга SMS кодларын һәм шәхси мәгълүматларны хәбәр итмәгез.
- Барлык гаризалар да дәүләт хезмәтләре, КФҮ, Пенсия фонды бүлекчәләре һәм башка махсуслаштырылган органнар аша бирелә.
Мәктәпләр һәм " Сферум»
Схемалар: җинаятьчеләр укытучылар яки мәктәп администрациясе булып маскировкаланалар. Ата-аналарга шалтыраталар, «электрон журналларны яңартырга» таләп итәләр, яки балалар белән элемтәгә керәләр, аларны «Сферум»көйләүләре өчен SMS кодын тапшырырга күндерәләр. Шул рәвешле, мошенниклар дәүләт хезмәтләренә, җайланмаларга һәм шәхси мәгълүматларга керү мөмкинлеге ала.
Ничек качарга:
- Барлык Яңартулар система эчендә автомат рәвештә бара, ә коммуникация сервис эчендә алып барыла. Дәүләт хезмәтләре һәм өлкә хезмәткәрләре кулланучыларга шалтыратмый.
Өченче затларга SMS кодларын һәм шәхси мәгълүматларны хәбәр итмәгез.
Самокатларны һәм велосипедларны ялган арендалау
Схемалар: җинаятьчеләр велосипедларга һәм самокатларга ялган QR-кодлар ябыштыралар. Алар зарарлы ПО күчереп алына торган ялган сайтларга алып бара. Билгеләнгән кушымта телефоннан һәм кушымталардан, нигездә банк кушымталарыннан файдалана ала.
Ничек качарга:
-Рәсми кушымталар аша QR-кодларны тикшерегез.
Таныш булмаган һәм шикле сайтлардан ПО урнаштырмагыз, таныш булмаган чыганаклардан APK файлларын ачмагыз.
Мошенниклар заманча технологияләр катнашыннан башка иске ысуллардан да баш тартмыйлар.
«Кредитларга тыю»ны расларга
Схемалар: МФЦ яки дәүләт хезмәтләре «хезмәткәре» бәйләнә. Кредитларга тыю дөрес куелмаган яки аны билгеләргә мөмкин булуы турында сөйли. Моның өчен SMS кодын әйтеп бирергә кирәк. Шул рәвешле, мошенниклар дәүләт хезмәтләренә һәм шәхси мәгълүматларга керү мөмкинлеге ала.
Ничек качарга:
Өченче затларга SMS кодларын һәм шәхси мәгълүматларны хәбәр итмәгез.
- Кредитка тыю дәүләт хезмәтләре буенча шәхси кабинеттан билгеләнә һәм раслауга мохтаҗ түгел.
Яи кулланып караклык
Схема: «туган»дан шалтырату яисә тавыш хәбәре. Гадәттә ашыгыч рәвештә акча алырга сорыйлар, күчергәннән соң юкка чыгалар. Тавыш нейрочелтәрләр ярдәмендә бер-берсенә копияләнә. Кайвакыт ниндидер шәхси мәгълүматлар сорарга мөмкиннәр.
Ничек качарга:
- Шикле шалтыратулар һәм хәбәрләр булганда, танылган номерлар аша туганнарыгызга яки хезмәттәшләрегезгә шалтыратыгыз.
Эшләү өчен зарарлы кушымталар
Схема: «маркетплейсларда вакансияләр» турындагы белдерүләрдә Android өчен кушымта урнаштыруны сорыйлар, ул мошенникларга телефонга читтән торып керү мөмкинлеген бирә.
Ничек качарга:
Кушымталарны рәсми кибетләрдән генә йөкләгез (Google Play, App Store).
- Сезнең Җайланмага керү мөмкинлеген таләп иткән «эш» тән баш тартыгыз.
Куркынычсызлык буенча гомуми киңәшләр
1. SMS кодлары белән бүлешмәгез-аларны бары тик мошенниклар гына сорый.
2. Чикләнгән баланслы онлайн-сатып алулар өчен аерым карталардан файдаланыгыз.
3. Чыганакларны тикшерегез-банкларга, МФЦларга яки ярдәм хезмәтләренә рәсми номерлар аша шалтыратыгыз.
4. Балалар белән кибер-янаулар турында фикер алышыгыз - «бушлай» әйберләр булмый, шул исәптән уеннарда да, дип аңлатыгыз.
5. Мөмкин булган һәр җирдә ике факторлы аутентификацияне кабызыгыз.
6. Таныш булмаган чыганаклардан кушымталар урнаштырмагыз.
7. Мәгълүматны һәрвакыт тикшерегез, якыннарыгыз белән киңәшегез һәм ашыгыч карарлар кабул итмәгез.
Мошенниклар елдан-ел нәзакәтлерәк була бара, әмма аларның төп коралы элеккечә кала — кеше ышанучанлыгы һәм курку. Исегездә тотыгыз: банклар да, дәүләт хезмәтләре дә, маркетплейслар да сездән кодлар, парольләр яки Җайланмага керү мөмкинлеген таләп итмәячәк. Скептик булып калыгыз, мәгълүматны тикшерегез һәм якыннарыгызны цифрлы гигиена кагыйдәләренә өйрәтегез. Бары тик шулай гына югалтуларны булдырмаска һәм үз мәгълүматларыңны куркынычсызлыкта сакларга мөмкин.